Facebook හී සම්පූර්ණ ඉතිහාස කතාව

Facebook යනු 2004 පෙබරවාරි 4 වන දින එලිදැක්වූ සමාජ ජාල වෙබ් අඩවියකි. Facebook ආයතනය මගින් පාලනය කරන මෙහි අයිතිවාසිකමද එම සමාගමට හිමි වේ. මෙහි නිර්මාතෲ වන්නේ මාක් ශුකබර්ග් (Mark Zuckerberg) හා ඒ වන විට ඔහු උසස් අධ්‍යාපනය ලැබූ හාවර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ ඔහුගේ මිතුරෙකු වන එඩියුවාඩෝ සැවරින්ය (Eduardo Saverin).

මුල් කාලයේදී මෙම වෙබ් අඩවියේ සාමාජිකත්වය හාවර්ඩ් සිසුන් හට පමණක් ලැබී තිබූ අතර පසුව බොස්ටන් (Boston) ,අයිවි ලීග් (Ivy League) ප්‍රදේශයේ විද්‍යාල දක්වාත් කැනඩාව හා ඇමෙරිකාව දක්වාද ව්‍යාප්ත විය. ඉන් අනතුරුව 2006 දී මෙම වෙබ් අඩවිය අවු. 13ට වැඩි හා වලංගු E-mail ලිපිනයක් ඇති සැමට භාවිතා කිරීමට හැකි විය.

මෙය එක්වරම බිහි වූවක් නොවන අතර එහි කතාව මෙසේ දිග හැරෙයි..

Facematch

ශුකබර්ග්ගේ පෞද්ගලික ගැටලුවක් නිසා පීඩා වූ හෙතෙම Facemash නොහොත් Facebook ඇතිවීමට පුරෝගාමී වූ වෙබ් අඩවිය 2003 ඔක්තෝබර් 28 වන දින මාක් ශුකබර්ග් (Mark Zuckerberg) හා ඔහුගේ මිතුරන් තිදෙනෙකු වන ඇන්ඩ්‍රිව් මැකලින් (Andrew McCollum) , ක්‍රිස් (Chris Hughes) හා ඩස්ටින් මොස්කොවිට්ස් (Dustin Moskovitz) විසින් නිපදවන ලදි. ශුකබර්ග් තම විශ්වවිද්‍යාලයේ දෙවන වසරේදී මෙම Facemash වෙබ් අඩවියට අවශ්‍ය මෘදුකාංගය ලියුවේය. සැබැවින්ම 'Facemash' යනු හාවර්ඩ් ශිශ්‍යන් සඳහා නිපදවූ ක්‍රීඩාවක් විය, මෙමඟින් සිදුවන්නේ එයට පිවිසෙන පුද්ගලයා හට දෙපසින් දිස්වන ශිශ්‍යන් දෙදෙනෙකුගේ පින්තූර සසඳා බලා ඔවුන්ගෙන් "Hot" වන්නෙ කවුරුන්ද "Not hot" වන්නේ කවුරුන්ද යන්න තේරීමයි. මෙය කෙතරම් ජනප්‍රිය වූවාද කිවහොත් හාවර්ඩ් පරිගණක ජාලයට විශාල තදබදයක් (Network Traffic) ඇති කරන්නද සමත් විය.

එදින රාත්‍රියේ ශුකබර්ග්ගේ බ්ලොග් අඩවියේ ඔහු මෙසේ සඳහන් කළෙය.

"මම සුලුවට මත් වෙලා ඉන්නෙ, බොරු කියන්න නෙවේ යන්නෙ. ඉතින් මොකද එය අඟහරුවාදා ප.ව. 3.00 වුවත්? මොකක්ද? Kirkland නිදන කාමරයේ මගෙ පරිගණකය මත Facebook විවෘත වෙලා තියෙනවා, තව හුරුබුහුටි භයානක අයගෙ පින්තූර වගේකුත් එක්ක. ඇත්තටම මට ඕනේ මේ අයගෙ පින්තූර ගොවිපළවල් වන ඉන්න සත්තුත් එක්ක තියන්න අනික මිනිස්සුන්ටත් පුලුවන්නෙ ඒ අතරින් හොඳම කෙනා තෝරන්න." 

-ප.ව. 2.49

"ඔව් ඒක හරි, මටත් හරියටම විශ්වාස නහැ කොහොමද මේ සත්තුන්ව මේකට පුරවන්නෙ කියලා (ඔබටත් කිසිවිටෙක විශ්වාස කරන්න බැහැ මේ ගොවිපළවල් වන ඉන්න සත්තුත් එක්ක) ඒත් මම කැමතියි මේ අයගෙන් දෙන්නෙක්ව තෝරනවට"

-පෙ.ව.11.00

"Hack කිරීම පටන්ගමු"

-ප.ව.02.57

කොල්සන් විසින් : මම මඳ වේලාවකට පසුව පළ කරා, "මාක් ශුකබර්ග් වෙත උදව් කරන්න..!!"

-ප.ව.11.00

කොල්සන් විසින් : "ඉන්න! ඇයි මම නිදිමරන්නේ?"

පෙ.ව.02.23

Harvard Crimson පුවත්පතට අනුව ශුකබර්ග් විසින් Facematch සඳහා හාවර්ඩ් හී facebooks පද්ධතිය Hack කර එමඟින් හාවර්ඩ් ශිශ්‍යන්ගේ ඡායාරූප ලබාගත්තේය. "facebooks"  යනු එකළ හාවර්ඩ් විසින් එහි සිටින ශිෂ්‍යන්ට එකිනෙකාව හඳුනාගැනීමට භාවිතා කළ දෙයකි. කෙසේ හෝ මෙමගින් ලබාගත් ඡායාරූප සමඟ Facematch ඉතා පහසුවෙන් ජනප්‍රිය විය.

Thefacebook.com

2004 ජනවාරි වන විට මාක් ශුකබර්ග් (Mark Zuckerberg) විසින් අලුත් වෙබ් අඩවියක් වන 'theFacebook' සඳහා කේත ලිවීම අරඹන ලදි.

වරක් Harvard Crimson හී ලිපියකට අදහස් දක්වමින් ඔහු පවසා සිටියේ Facebook එක සෑදීමට තමාට පෙළඹවීමක් කළේ Facemash වෙබ් අඩවිය බවයි.

"මධ්‍යගත වූ වෙබ් අඩවියක් තැනීම‍ට අවශ්‍ය තාක්ශණයත් ප්‍රතිලාභත් බෙහෙවින් ඇති බවත් පැහැදිලියි"

කෙසේ හෝ 2004 පෙබරවාරි 4 වන දින ශුකබර්ග් විසින් "Thefacebook" වෙබ් අඩවිය එළි දැක්වීමට හැකිවිය. එකළ එය www.thefacebook.com විය. Crimson පුවත්පත වෙත අදහස් පළ කළ ඔහු පැවසූයේ,

"දැන් හාවර්ඩ් හී හැම කෙනාම විශ්ව face book අඩවිය ගැන කතාවෙනවා"

 "මම හිතන්නෙ හාවර්ඩ් වල හැම අස්සක් මුල්ලක් වෙතම යන්න වසර දෙකක් යන එක එක්තරා මෝඩකමක් කියලා, මොකද මට ඒ වැඩේ සති දෙකකින් කරන්න පුලුවන්"

 එමෙන්ම ලොව වටා ජනයාට එකිනෙකා හා සම්බන්ධ වීමට සුදු විශ්ව වෙබ් අඩවියක් තැනීමේ චේතනාවද හෙතෙම විසින් පැවසූවේය.

මෙම වෙබ් අඩවිය එලි දක්වා පැය 24ක් ඇතුලත 1200 සිට 1500 දක්වා මෙහි සාමාජිකයන් වැඩි වීය.

2005 ඔක්තෝබර් 1 සිට Facebook වෙබ් අඩවිය විශ්වවිද්‍යාල 21ක් දක්වා ව‍යප්ත් විය.එවසර සැප්තැම්බර් වන විට මෙය උසස් අධ්‍යාපන පාසල් දක් වාත් ඒවාගේ ජාල වෙත එක්වීමටත් ඇරයුම් ලාබාගත්තේය.පසුව Apple, Microsoft වැනි ආයතන වෙතද Facebook පියනැගූහ.

2005 ඔක්තෝබර් 11 වන විට ඕස්ට්‍රේලියාව හා නවසීලන්තය විසින් Facebook ජාලයට එක් වූ අතර පාසල් 2,000+  හා උසස් අධ්‍යාපන ආයතන 25,000ට වැඩි ප්‍රමාණයක් වෙත ව්‍යාප්ත විය.

කෙසේ හෝ 2006 සැප්තැම්බර් 26 සිට ලෝකවාසි ජනයා හට විවෘත විය. 

2011 පෙබරවාරි වන විට ලොව විශාලතම ඡායාරූප ගබඩාව බවට පත් වූ Facebook එවසර ග්‍රීස්මය වන විට බිලියන 100ක් ඡායාරූප මෙම ගබඩාවට එක් විය.2011 ඔක්තෝබර් වන විට මිලියන 350ක් දක්වා සාමාජිකයන් පිරිසක් Facebook වෙත එක් විය.

2014 වන විට සක්‍රීය Facebook සාමාජිකයින් සංඛයාව බිලියන 1.28ක් විය.

ගොඩක් මහන්සි වෙලා ලිව්වෙ -_- තොරතුරු විකිපීඩියා ඇතුලු අන්තර්ජාලයෙන් සොයාගත්තෙ. ඔබේ අදසසක් වෙතොත් Comment කර යන මෙන් ඉල්ලා සිටිමි.